دیدگاه کارشناس رسمی دادگستری کتاب و کتاب شناسی پیرامون توزیع و نشر فایل کتاب در فضای مجازی
دیدگاه کارشناس رسمی دادگستری کتاب و کتاب شناسی پیرامون توزیع و نشر فایل کتاب در فضای مجازی
فضای مجازی جهان جدیدی را به وجود آورده است. جهانی که مسائل و چالش های خاص خود را نیز به همراه آورده است. یکی از موضوعاتی که فضای مجازی امکان آن را فراهم کرده است، انتشار فایل کتاب است. کارشناس رسمی دادگستری کتاب و کتاب شناسی نیز با این چالش روبه رو است که این انتشارات متعدد در فضای مجازی قانونی هستند یا خیر.
توزیع و نشر فایل کتاب در فضای مجازی امکانی را ایجاد کرده است که افراد جامعه بتوانند با هزینه کمتر و دسترسی راحت تر به مطالعه بپردازند. از طرف دیگر این امکان را برای مولفان ایجاد کرده است تا بتوانند با فروش فایل کتاب ها در فضای مجازی بخش زیادی از هزینه های چاپ و کاغذ را دیگر متحمل نشوند.
با توجه به دسترس بودن اینترنت نشر فایل کتاب مزایای زیادی را برای نویسنده نیز ایجاد کرده است چرا که به راحتی و سهولت و زمان کمتر می تواند دیگران را با اندیشه و طرح های خود آشنا کند.
در کنار این مزایا معایبی نیز نهفته است. مشکل از اینجا آغاز می شود که نشر این آثار در فضای مجازی غیرقانونی باشد. در اینجاست که نقش کارشناس دادگستری کتاب و کتاب شناسی برجسته می شود.
گاهی افرادی برای تبلیغات اقدام به ساختن فایل کتاب ها می کنند تا از این طریق مخاطبین را به سوی خود بکشانند در حالی که نه از مولف و نه از ناشر اجازه نگرفته اند. در دسترس قرار گرفتن این فایل ها باعث می شود تمام زحمات ناشر و مولف به هدر برود و آنها ناچار به شکایت از متخلفین شوند.
از آنجا که حق نشر به هر شکلی از حقوق انحصاری پدیدآورندگان به حساب می آید، کارشناس رسمی کتاب و کتاب شناسی توصیه می کند که بدون اجازه از صاحبان اثر اقدام به نشر و تکثیر کتاب و فضای مجازی نشود، چرا که قانون مجازاتی را برای متخلفین در نظر گرفته است.
گاهی نیز ناشر بدون کسب اجازه از مولف اقدام به نشر کتاب در سایت خود می کند بدون آنکه در قراداد فی ما بین او و مولف اشاره ای به آن شده باشد. و یا ممکن است مولف به دلیل اختلاف با ناشر اقدام به توزیع فایل کتاب خود کند. بخش زیادی از دعاوی ناشر و مولف مربوط به همین موضوع است.
کارشناس کتاب و کتاب شناسی معتقد است که مولف و ناشر برای جلوگیری از چنین مشکلاتی باید در قرارداد خود وضعیت انتشار الکترونیکی را نیز مشخص کنند. معمولا در قراداد هایی که این موضوع روشن شده است، حق انتشار با مولف است.
با وجود همه این چالش هایی که وجود دارد، باید گفت انتشار فایل الکترونیکی کتاب و به وجود آمدن کتابخانه ها و کتابفروشی های الکترونیک یک مزیب و تحول بزرگ در جامعه است و می تواند زمینه را برای بهبود وضعیت فعالان کتاب فراهم کند.